Mô tả cây Râu mèo
Râu mèo là cây thảo sống lâu năm, có chiều cao từ 0,3–0,5m, có khi cao hơn. Thân cây hình vuông, cứng, mọc đứng, có màu nâu tím, nhẵn hoặc một số ít cây có lông, ít phân cành. Lá cây râu mèo mọc đối, hình trứng, dài 4–6cm, gân lá nổi rõ ở mặt dưới. Hoa màu trắng hoặc hơi tím. Nhị mọc thò ra ngoài hoa, dài gấp 2–3 lần tràng. Mùa hoa quả vào tháng 4-7.
Ở nước ta, cây Râu mèo mọc hoang rất nhiều nhưng chủ yếu tập trung ở các tỉnh miền núi phía bắc như: Hòa Bình, Hà Tây, Sapa và những vùng có khí hậu lạnh. Ở miền Nam, cây mọc rải rác vài nơi. Chủ yếu cây ở đây đều do miền bắc đem vào để canh tác.
Thu hái và chế biến râu mèo làm thuốc
Người ta thu hái râu mèo vào khoảng tháng 9 hàng năm. Lúc này cây bắt đầy trổ bông và có nhiều dược tính nhất. Toàn bộ cây sẽ được dùng để bào chế thành dược liệu chữa bệnh; Sau khi thu hái về, người ra mang đi rửa sạch đất cát và tạp chất. Sau đó cắt thành khúc nhỏ rồi mang đi phơi, sấy khô.
Thành phần hóa học trong cây râu mèo
Lá râu mèo có chứa saponin, alkaloid, tanin, tinh dầu, axit hữu cơ và dầu béo. Lá có hàm lượng kali cao và một glycosid đắng là orthosiphonin; Lá khô và ngọn tươi có hoa chứa các chất vô cơ: hàm lượng kali cao, flavonoid, các dẫn chất của axit cafeoic, phytosterol, inositol, saponin, tinh dầu.
Một số bài thuốc từ cây râu mèo
Chữa sỏi thận
Râu mèo khô 6 - 10g mang đi rửa sạch để loại bỏ tạp chất rồi cho lên bếp nấu với 300ml nước lọc để uống trong ngày. Mỗi ngày người bệnh chia làm 2 lần uống trước bữa ăn 14-30 phút. Dùng liên tục trong 10 ngày, nghỉ 4 ngày và uống tiếp để loại bỏ sỏi thận.
Chữa bệnh tiểu đường
Cây râu mèo tươi 50g, cây xấu hổ 5g đã sao vàng, khổ qua tươi 50g (dùng cả dây, lá, quả non). Đem tất cả các nguyên liệu cho vào ấm và sắc cùng với 800ml nước lọc, đến khi cạn còn 250ml thì mang ra uống trong ngày. Dùng liên tục trong 30 ngày để có hiệu quả.
Trị bệnh tiểu buốt, tiểu ra sỏi, tiểu ra máu
Sử dụng râu mèo 50g, thìa là trắng 40g rửa sạch rồi mang đi sắc với 1 lít nước. Sắc đến khi cạn còn 1 nửa thì lấy nước uống. Uống làm 3 lần trong ngày, mỗi lần sẽ cho thêm 5g bột hoạt thạch. Kiên trì uống từ 5 - 7 ngày để giảm tình trạng trên.
Điều trị bệnh viêm thận, viêm bàng quang
Chức năng thận suy giảm ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe của người bệnh. Đặc biệt đối với nam giới còn làm giảm hứng thú chuyện chăn gối. Áp dụng ngay bài thuốc này để cải thiện chức năng thận và bàng quang.
Dùng 40g Râu mèo, 30g tỳ giải và rễ ý dĩ. Mang đi sắc nước uống trong ngày. Dùng liên tục trong 3 tuần rồi nghỉ 1 tuần. Sau đó lại uống tiếp cho tới khi bệnh có chuyển biến rõ rệt.
Trị bệnh viêm thận phù thũng
Dùng 30g mỗi loại: cây râu mèo, mã đề, bạch hoa xà thiệt thảo, đem đi rửa sạch rồi sắc lấy nước uống mỗi ngày. Nên kết hợp dùng bài thuốc này với y học hiện đại để mau chóng cải thiện bệnh.
Trị bệnh táo bón
Sử dụng 30g cây râu mèo khô, cây xấu hổ khô 6g, 50g mướp đắng (khổ qua rừng). Đem tất cả dược liệu sao vàng và nghiền nhỏ rồi sau đó đem sắc cùng với 1 lít nước lọc cho đến khi cạn còn ¾ lượng nước ban đầu thì tắt bếp chắt lấy nước uống.
Những lưu ý trong quá trình sử dụng cây râu mèo
Cây Râu mèo không có tác dụng gây độc cấp tính với hàm lượng thông thường. Tuy nhiên, người bệnh không nền dùng thường xuyên và lâu dài với hàm lượng cao có thể dẫn tới một số tác dụng phụ không mong muốn; Phụ nữ có thai, nhất là trong 3 tháng đầu cần cẩn trọng khi sử dụng.
Người sỏi thận, chức năng thận suy giảm không nên bỏ qua các bài thuốc dễ làm hiệu quả từ cây râu mèo. Tuy nhiên người bệnh cũng nên hỏi thăm ý kiến bác sĩ trước khi dùng bài thuốc để đảm bảo hiệu quả tốt nhất mà không gây bất cứ tác dụng phụ nào./.
