Nội dung trên được nhấn mạnh tại Hội nghị về phòng chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU); chuẩn bị nội dung, kế hoạch làm việc với Đoàn thanh tra của Ủy ban châu Âu (EC) do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tổ chức tại tại thành phố Tuy Hòa (tỉnh Phú Yên) ngày 27/2.
Tham dự Hội nghị có đại diện các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ở khu vực miền Trung gồm: Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa và Ninh Thuận.
Theo ông Vũ Duyên Hải, Phó Cục trưởng Cục Thủy sản thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, các địa phương khu vực miền Trung đã có cam kết chính trị cao và thực hiện nghiêm chỉ đạo của Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về chống IUU.
Sau 4 lần Ủy ban châu Âu (EC) kiểm tra thực tế, kết quả thực hiện các khuyến nghị ở nhiều địa phương có tiến bộ. Các tàu cá có nguy cơ cao vi phạm IUU được lập danh sách để theo dõi, giám sát bằng nhiều hình thức như: cộng đồng dân cư giám sát; kiểm soát thông tin tàu trên VMS và VNF... Việc thực thi pháp luật được chú trọng hơn khi các địa phương đã cương quyết xử lý tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài, tàu cá mất kết nối VMS, tàu cá bốc dỡ sản phẩm sai quy định, tàu cá không kẻ biển số...
Bà Nguyễn Thị Trang Nhung, Trưởng phòng Khoa học công nghệ và Hợp tác Quốc tế (Cục Kiểm ngư), cho biết, Ban Chỉ đạo quốc gia đã ban hành Quyết định 728 ngày 18/2/2025 về kế hoạch tổng thể tiếp đón và làm việc Đoàn thanh tra của EC lần thứ 5 về chống khai thác IUU.
Theo bà Nhung, khi EC sang, nội dung làm việc sẽ tập trung 4 vấn đề lớn. Đầu tiên là công tác quản lý đội tàu gồm kiểm soát tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài; theo dõi, kiểm tra, giám sát tàu cá, sản lượng tại cảng và hoạt động của tàu cá trên biển.
Thứ hai, kiểm soát nguyên liệu thủy sản có nguồn gốc từ khai thác nhập khẩu vào Việt Nam qua đường container và theo các biện pháp quy định tại Hiệp định về Biện pháp quốc gia có cảng (PSMA).
Thứ ba, truy xuất nguồn gốc thủy sản từ khai thác.
Thứ tư, thực thi pháp luật, đặc biệt là kiểm soát tàu vi phạm vùng biển nước ngoài và kết quả triển khai các quy định sửa đổi tại Nghị định 37/2024/NĐ-CP và Nghị định 38/2024/NĐ-CP.
Chương trình của Đoàn EC là sẽ làm việc với Ban Chỉ đạo phòng, chống khai thác IUU; Ban quản lý cảng cá, Văn phòng Thanh tra kiểm tra, kiểm soát nghề cá; Chi cục Thủy sản, Trung tâm giám sát tàu cá và doanh nghiệp.
Cũng theo bà Nhung, có khả năng đoàn Thanh tra châu Âu sẽ kiểm tra thực hiện các khuyến nghị của EC lần này tại các tỉnh miền Trung. Do đó, đoàn công tác Bộ NN&PTNT yêu cầu các địa phương báo cáo các nội dung tại công văn 992 của Bộ NN&PTNT trước ngày 28/2/2025 để tổng hợp gửi EC.
Sau khi nghe các ý kiến, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng, để gỡ “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu, chúng ta phải thực hiện nghiêm và đầy đủ 4 khuyến nghị, đó là quản lý đội tàu, giám sát đội tàu, truy xuất nguồn gốc và xử lý vi phạm hành chính.
Lãnh đạo Bộ NN&PTNT bày tỏ vui mừng khi các tỉnh đã nhận thức rõ vấn đề này, được thể hiện qua quyết tâm cao độ, dựa trên cơ sở chỉ đạo của Ban Bí thư, Quyết định 52 của Thủ tướng Chính phủ và Nghị quyết 04 của Tòa án nhân dân tối cao.
Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, bên cạnh gỡ “thẻ vàng” thì việc phát triển thủy sản bền vững cũng là cách giảm áp lực trong khai thác thủy sản, để chúng ta chuyển hướng nghề. Đồng thời, Thứ trưởng đồng tình với các địa phương về quan tâm đầu tư hạ tầng cảng cá, từ đó đẩy mạnh hiệu quả trong việc truy xuất nguồn gốc.
Tuy nhiên, trước mắt, các địa phương cần quan tâm đầu tư hệ thống thiết bị, đội ngũ, cơ sở vật chất cho đầy đủ cho các cảng cá. Việc nữa là cần phải giải quyết, phối hợp đồng bộ cả hệ thống chính trị trong việc xử lý hành vi vi phạm trong khai thác IUU.
“Nếu chúng ta phối hợp đồng bộ gồm công an, biên phòng, cảnh sát biển, hải quân cộng với chính quyền và các đoàn thể xã hội, tôi nghĩ chắc chắn chúng ta làm được. Bởi lịch sử của chúng ta đã chứng minh, khi cả hệ thống chính trị vào cuộc, mọi việc đều giải quyết được”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.
Cũng theo Thứ trưởng, Đoàn Thanh tra EC sang Việt Nam làm việc cũng chính là thời cơ vàng để chúng ta tháo gỡ “thẻ vàng”. Do đó, Thứ trưởng mong muốn lãnh đạo các tỉnh, các sở, các huyện đã nắm chắc vấn đề thì đợt này phải quyết tâm hành động, dứt điểm, đối diện chứ không đối phó để tập trung gỡ “thẻ vàng” của EC./.
Theo dự kiến, đoàn EC có thể "chốt" phương án từ ngày 21-31/3 sang Việt Nam. Thứ trưởng Phùng Đức Tiến lưu ý, các địa phương và doanh nghiệp cũng phải chủ động xây dựng kế hoạch. Nếu chúng ta phối hợp chặt chẽ nhịp nhàng, quyết liệt mà "5 rõ" (rõ người, rõ việc, rõ tiến độ, rõ nguồn lực, rõ trách nhiệm) như Thủ tướng Chính phủ nói, chắc chắn chúng ta sẽ làm được, dứt điểm gỡ "thẻ vàng".
