Đặc điểm của cây Hoắc hương
Hoắc hương là cây thân thảo, sống lâu năm có chiều cao trung bình 30-60cm. Thân cây hình trụ, chia thành nhiều nhánh có chiều dài khoản 40-50cm, có nhiều lông tơ mềm. Cành cây thường khá giòn, dễ gãy. Ở phần thân cây già sẽ có lớp bần bám xung quanh có màu nâu xám.
Lá cây Hoắc hương hình elip, mọc đối xứng có chiều dài 4-9cm. Cả 2 mặt lá đều có lớp lông mềm, màu trắng xám, chóp lá nhọn hoặc tròn, mép lá có răng cửa. Lá cây có mùi thơm đặc trưng và vị hơi đắng. Hoa cây có màu hồng hoặc màu tím nhạt, mọc ở ngọn cành hoặc nách lá. Quả bé có hạt cứng. Mùa hoa quả thường rộ vào tháng 5-6 hàng năm. Cây Hoắc hương có nguồn gốc từ các vùng nhiệt đới của Châu Á. Ở Trung Quốc, cây được trồng chủ yếu ở Quảng Đông và Hải Nam.
Bộ phận dùng làm thuốc
Hầu hết các bộ phận của cây hoắc hương đều được sử dụng để làm thuốc. Tuy nhiên lá hoắc hương là bộ phận được sử dụng nhiều nhất. Tất cả các bộ phận của cây Hoắc hương đều được sử dụng làm thuốc
Thu hái, sơ chế
Người ta thường thu hái vào khoảng tháng 6 trong năm. Mang cây đi rửa sạch, phơi hoặc sấy khô bảo quản để dùng dần.
Thành phần dược tính của cây Hoắc hương
Tinh dầu của cây Hoắc hương có chứa patchoulic, patchoulen và một số các chất khác như benzaldehyd, aldehyd cinnamic, eugenol….
Tác dụng của cây hoa Hoắc hương
Hoắc hương có tác dụng ức chế các loại vi khuẩn gây bệnh như: trực khuẩn lị, trực khuẩn mủ xanh, phế xong cầu khuẩn… Tinh dầu có chứa trong Hoắc hương giúp tăng cường khả năng tiêu hóa, tiết dịch dạ dày. Mùi hương của cây giúp giảm stress, căng thẳng vì chúng giải phóng các hoocmon cảm giác như serotonin và dopamine. Từ đó giúp người ngửi có cảm giác lạc quan, yêu đời hơn.
Ngăn ngừa nhiễm trùng với thành phần giúp sát khuẩn cao; Giảm viêm, làm dịu cơn sốt do các vết thương bị nhiễm trùng gây ra; Tăng tốc độ quá trình làm lành vết thương hở, làm mờ dần sẹo do mụn, thủy đậu, sởi… Đuổi côn trùng bởi mùi thơm đặc trưng của cây Hoắc hương.
Cây Hoắc hương chữa bệnh gì?
Trị chứng nôn mửa do thấp hàn bên trong
Dùng 10g mỗi vị thuốc: lá hoắc hương, chế bán hạ, trần bì, đinh hương 2g đem đi sắc với nước uống. Áp dụng liên tục bài thuốc, mỗi ngày 1 lần cho đến khi dứt điểm triệu chứng của bệnh.
Trị đau đầu, sốt lạnh, tức ngực, tiêu chảy do nội thương sinh lạnh và ngoại cảm thương hàn trong mùa hè
Hoắc hương 12 g, Bạch chỉ 8 g, Phục linh 12 g, Tử tô 8 g, Đại phúc bì 12 g, Trần bì 6 g, Hậu phác 8 g, Khương bán hạ 12 g, Cam thảo 4 g, Cát cánh 8 g, Sinh khương 8 g, Đại táo 12 g. Sắc với nước uống.
Trị cảm nắng, nôn ói, tiêu chảy
Hoắc hương 8 g, Đinh hương 2 g, Hoạt thạch (sao) 80 g. Tán bột, mỗi lần chỉ cần uống 8 g với nước vo gạo.
Trị hôi miệng
Sắc lấy nước Hoắc hương rồi dùng nước này súc miệng thường xuyên.
Trị ho, bụng đầy tức, ăn ít, nôn mửa
Hoắc hương diệp 12 g, Đinh hương 2 g, Trần bì 12 g, Bán hạ (chế) 12 g, sắc uống.
Trị đầy tức bụng và vùng vị quản, nôn mửa không muốn ăn
Hoắc hương diệp 12 g, Bán hạ 6 g, Xích phục linh 12 g, Trần bì 6 g, Đảng sâm 12 g, Thương truật 12 g, Cam thảo 4 g, Hậu phác 12 g, Sinh khương 3 lát. Sắc tất cả các vị thuốc với nước. Sau đó dùng nước này uống khi còn nóng.
Điều trị viêm da cơ địa bội nhiễm
Hoắc hương, hoàng tinh, đại hoàng, tao phàn mang đi tán mịn. Sau đó trộn đều với nhau và ngâm với giấm khoảng 1 tuần. Loại bỏ phần xác, dùng nước này để ngâm tay và chân, mỗi lần ngâm trong khoảng 30 phút.
Trị chứng đau bụng do đầy hơi
Dùng 10g mỗi vị thuốc: Hoắc hương, Mộc hương, Hậu phát, Chỉ thực, Sa nhân 5g, Trần bì 3g để sắc lấy nước uống.
Trị chứng viêm xoang, viêm mũi dị ứng
Lấy khoảng 120g hoắc hương khô dùng để tán thành bột mịn, sau đó cho thêm mật heo với lượng vừa đủ để vo viên. Mỗi lần sẽ sử dụng khoảng 3g. Ngày làm 2 lần với nước ấm. Kiên trì thực hiện khoảng 2 - 4 tuần.
Trị chứng khó tiêu, bụng sôi
Dùng 12g mỗi vị: Hoắc hương, Thạch xương bồ, hoa cây đại, Bưởi đào đốt cháy khoảng 6g. Mang đi tán thành bột mịn. Mỗi lần chỉ cần dùng 2g vào trước bữa ăn khoảng 20 phút. Ngày sử dụng 3 lần.
Kiêng kỵ khi sử dụng Hoắc hương cần chú ý
Cẩn trọng khi sử dụng cây Hoắc hương như: Phụ nữ mang thai và cho con bú, trẻ em, người bị dị ứng hoặc mẫn cảm với dược liệu; Khi mới sử dụng, người bệnh nên chia nhỏ liều lượng dược liệu để tránh gây kích thích lên hệ tiêu hóa.
Cây Hoắc hương là vị thuốc quý của người dân xưa nhưng với bất cứ vị thuốc nào cũng sẽ có những ưu và nhược điểm. Nếu người bệnh không dùng đúng - đủ - đều liều lượng thì cũng sẽ không mang lại hiệu quả cao./.
