Theo ông Trần Quang Kháng - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể Thao và Du lịch Lai Châu, lễ hội xuân ở Lai Châu không chỉ là sự kiện văn hóa mà còn là cơ hội để du khách đắm chìm trong không khí tươi mới của một mùa xuân tràn đầy hy vọng. Về với Lai Châu du khách không chỉ được khám phá, trải nghiệm những giá trị văn hóa đặc sắc mà còn được hòa mình vào tình đất, tình người và tinh thần đoàn kết của cộng đồng các dân tộc.
"Sau Tết Nguyên đán, trên địa bàn tỉnh Lai Châu sẽ diễn ra rất nhiều các lễ hội, với quy mô từ cấp tỉnh cho đến cấp xã. Đây là hoạt động để bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc trên địa bàn tỉnh. Ngoài mục đích đáp ứng nhu cầu văn hóa tinh thần của nhân dân, đây cũng là những sự kiện bắt đầu cho một năm kích cầu du lịch, để thu hút du khách đến với Lai Châu trong năm 2025", ông Trần Quang Kháng cho biết.
Lễ hội xuân ở Lai Châu không chỉ là dịp để người dân đón Tết mà còn là một hành trình khám phá văn hóa đầy sắc màu, kết nối con người và thiên nhiên. Mỗi lễ hội là một minh chứng cho sự phong phú và đa dạng trong truyền thống của các dân tộc thiểu số, mang đến cho du khách những trải nghiệm khó quên về giao thoa giữa các giá trị văn hóa, phong tục và những cảnh quan thiên nhiên tuyệt vời.
Với vẻ đẹp hoang sơ và không khí tươi mới, Lai Châu chính là điểm đến lý tưởng đầu xuân cho những ai mong muốn khám phá, tận hưởng và hòa mình vào không gian xuân rất đặc biệt trên vùng cao Tây Bắc.
Từ những nghi lễ cầu mưa của người Thái, lễ hội Gầu Tào của người Mông cho đến những điệu múa xòe đầy sắc màu, tất cả đã tạo nên một không gian đậm đà bản sắc, thu hút du khách đến Lai Châu tận hưởng và khám phá.
Những ngày này, các bản làng trên rẻo cao Tả Lèng (huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu) diễn ra Lễ hội Gầu tào. Trong không khí vui tươi, náo nức, nam thanh, nữ tú khoác trên mình bộ váy áo thổ cẩm rực rỡ, trao cho nhau những ánh mắt, nụ cười duyên dáng, hòa cùng tiếng khèn, điệu múa truyền thống.
Anh Giàng Làng Páo, người dân ở bản Pho Lao Cải, xã Tả Lèng cho biết, lễ hội Gầu tào bắt nguồn từ nghi thức cúng của cha ông xưa để lại. Đây là dịp để bà con người Mông tỏ lòng kính trọng biết ơn trời đất, cầu mong sơn thần, thổ địa phù hộ độ trì cho bà con dân bản, ban cho bà con một năm mới khỏe mạnh, người người được yên vui, mùa màng bội thu, ngô lúa đầy bồ, gia súc, gia cầm sinh sôi phát triển.
Năm nào cũng vậy, mỗi khi lễ hội Gầu tào tại xã Tả Lèng diễn ra đã thu hút đông đảo du khách trong và ngoài tỉnh về tham quan, trải nghiệm. Chứng kiến các nét văn hóa độc đáo đặc trưng truyền thống của đồng bào Mông địa phương, các du khách đều có cảm nhận ấn tượng, thích thú.
Chị Bùi Thị Tình, du khách đến từ Hà Nội chia sẻ: "Đến với lễ hội này tôi cảm thấy rấ vui, sôi nổi và thấy đậm đà bản sắc dân tộc của đồng bào Mông trên này. Bà con tham gia các phần thi, vui chơi rất là hăng say và nhiệt tình".
Xã Tả Lèng, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là nơi cư trú chủ yếu của đồng bào Mông. Lễ hội Gầu tào xuân đầu năm là nơi lưu giữ nét văn hóa truyền thống tâm linh, cũng như gắn kết tình cảm của người dân qua những câu chuyện, sau một năm lao động vất vả. Lễ hội Gầu tào cũng là cơ hội để mỗi người con trong các bản xa, gần đi làm ăn, công tác xa nay có dịp về hội tụ với gia đình, người thân, về với bản làng để tụ họp, vui chơi chuẩn bị bước vào một năm mới, kỳ vọng một mùa vụ canh tác, sản xuất được mùa.
Ông Hảng A Lử - Phó Chủ tịch UBND xã Tả Lèng, huyện Tam Đường nói: "Lễ hội Gầu tào đem lại niềm vui, cầu phúc cho người dân hàng năm có sức khỏe dồi dào gia đình hạnh phúc. Cầu cho thần linh phù hộ bà con sản xuất ra thóc, ra gạo, rồi chăn nuôi gia súc, gia cầm sẽ thuận lợi hơn; cho con người có sức khỏe hơn, gia đình hạnh phúc, không có bệnh tật".
Nếu người Mông ở Tả Lèng có lễ hội truyền thống Gầu tào thì người Thái tại xã Bản Bo, huyện Tam Đường lại có lễ hội đặc trưng Xòe chiêng. Mùa lễ hội đầu năm luôn thu hút hàng nghìn người dân và du khách tham gia. Tại đây du khách sẽ được hòa mình vào không khí linh thiêng lễ cúng đầu năm của người Thái bên suối; được tham gia những vòng xòe vui nhộn cùng người dân địa phương, cũng như chiêm ngưỡng vẻ đẹp bản làng đặc trưng của người Thái với nếp nhà sàn truyền thống.
Đến với lễ hội, du khách sẽ được hòa mình vào vòng xòe và có thể cảm nhận rõ hơn tình đoàn kết, những nét đẹp văn hóa rất riêng của đồng bào dân tộc Thái. Lễ hội được tổ chức nhiều năm nay và là minh chứng cho sự đoàn kết của chính quyền, người dân trong hiện thực hóa mục tiêu Nghị quyết về bảo tồn văn hóa, gắn với phát triển du lịch tại địa phương.
Ông Nguyễn Sỹ Tiện - Phó Chủ tịch UBND xã Bản Bo, huyện Tam Đường cho biết: "Lễ hội Xòe chiêng có nguồn gốc từ rất xa xưa của đồng bào dân tộc Thái, nó được hình thành trong quá trình sinh sống và sinh hoạt của bà con nhân dân. Mục tiêu của hội xòe là thể hiện tinh thần đoàn kết, gắn bó, cùng nhau vượt qua khó khăn, thử thách và cùng nhau hưởng trọn niềm vui trong cuộc sống, trong những ngày vui, ngày lễ, ngày tết và các dịp khác trong năm".
Trong không khí vui tươi của mùa xuân, người dân Lai Châu cùng nhau tổ chức các lễ hội tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống. Lễ hội Xuân là dịp để mỗi dân tộc có thể biểu diễn văn hóa đặc sắc một cách đặc biệt nhất, từ các phong tục tập quán, món ăn đến những trò chơi dân gian. Du khách đến Lai Châu vào dịp này sẽ được hòa mình vào các hoạt động văn hóa đặc trưng của các dân tộc như: múa sạp, hát then, thổi khèn hoặc tham gia vào những trò chơi dân gian như đẩy gậy, kéo co, bắn nỏ.
Tổ chức các hoạt động lễ hội đặc sắc đảm bảo văn minh, an toàn, tỉnh Lai Châu đang hiện thực hóa mục tiêu Nghị quyết về bảo tồn văn hóa, gắn với phát triển du lịch tại địa phương. Gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống kết hợp với việc lan tỏa vẻ đẹp của Lai Châu đến với du khách đã tạo nền tảng để địa phương tăng cường đoàn kết các dân tộc và khơi thông nguồn lực phát triển kinh tế, xã hội bền vững.
Năm 2024, ngành Du lịch Lai Châu đã có “bước nhảy vọt” đáng kể với việc đón và phục vụ 1.359.000 lượt khách (trong đó, khách quốc tế ước đạt 30.500 lượt) tăng 30% so với cùng kỳ năm 2023 và vượt 20,5% mục tiêu đề ra; doanh thu ước đạt trên 1.084 tỷ đồng. Năm 2025, Lai Châu tiếp tục đặt mục tiêu đón trên 1,4 triệu lượt khách, tổng thu từ du lịch đạt trên 1.136 tỷ đồng./.
Lai Châu có cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, 20 dân tộc sinh sống với văn hóa bản địa đặc sắc cùng những con người thân thiện, mến khách. Đây là cơ hội để địa phương phát triển du lịch cộng đồng.
Xác định rõ những thế mạnh này, thời gian qua, tỉnh đã có nhiều giải pháp phát triển loại hình du lịch cộng đồng. Đến nay, Lai Châu có 12 điểm du lịch cộng đồng cấp tỉnh và 1 điểm du lịch cộng đồng tiêu biểu ASEAN (bản Sin Suối Hồ, xã Sin Suối Hồ, huyện Phong Thổ).
Ngoài ra, địa phương còn sở hữu hệ thống các làng, bản có tiềm năng trở thành điểm du lịch cộng đồng nằm tập trung tại các huyện: Tam Đường, Phong Thổ, Than Uyên và từng bước mở rộng đến các huyện Sìn Hồ, Nậm Nhùn.
Trên cơ sở Quyết định số 3222/QĐ-BVHTTDL ngày 30/10/2024 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc "phê duyệt Đề án Phát triển du lịch cộng đồng tại Việt Nam," tỉnh đã ban hành kế hoạch triển khai Đề án phát triển du lịch cộng đồng Việt Nam trên địa bàn đến năm 2030 với mục tiêu đưa du lịch cộng đồng trở thành sản phẩm hoàn chỉnh, chủ đạo trong hệ thống sản phẩm của địa phương nhưng vẫn đảm bảo tính khác biệt, tạo điểm nhấn thu hút khách trên tuyến “Vòng cung Tây Bắc.” Qua đó, từng bước định vị thương hiệu du lịch cộng đồng Lai Châu trên bản đồ du lịch Việt Nam.
Theo Ủy ban Nhân dân tỉnh Lai Châu, tỉnh thống nhất nhận thức, quan điểm gắn phát triển du lịch cộng đồng với xây dựng nông thôn mới, nâng cao đời sống người dân; đẩy mạnh phong trào xây dựng kinh tế nông thôn, góp phần xóa đói, giảm nghèo.
Cùng với đó, địa phương phát triển sản phẩm, dịch vụ du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị truyền thống tốt đẹp của các dân tộc trên địa bàn và hoạt động phát triển các ngành công nghiệp văn hóa.
Đồng thời, nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch cộng đồng, phát triển du lịch theo hướng bền vững; bảo tồn, đa dạng hóa ngành nghề tại chỗ cho cộng đồng dân cư, cải thiện sinh kế cho người dân, nhất là vùng có đông đồng bào dân tộc thiểu số.
