Tại Hội thảo trao đổi tiêu chí xác định xuất xứ Việt Nam đối với hàng hóa lưu thông trong nước mới đây, ông Nguyễn Anh Sơn – Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết trong những năm qua, cùng với xu thế hội nhập kinh tế thế giới, tình hình sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ có diễn biến ngày càng phức tạp.
Điều này không chỉ gây thiệt hại cho lợi ích quốc gia mà còn gây thiệt hại cho nền kinh tế thế giới. Nhiều nước trên thế giới đã có những giải pháp hữu hiệu nhằm đấu tranh, phòng chống nạn sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ để bảo vệ lợi ích của Nhà nước, doanh nghiệp, nhà sản xuất và người tiêu dùng.
Hiện nay, Việt Nam đã ban hành nhiều quy định về xuất xứ hàng hóa, trong đó, có việc xác định như thế nào một sản phẩm được coi là có xuất xứ Việt Nam. Các quy định này áp dụng cho hàng xuất khẩu và hàng nhập khẩu, giúp hàng hóa được hưởng ưu đãi thuế nhập khẩu theo cam kết tại các hiệp định thương mại tự do.
Tuy nhiên, với hàng hóa lưu thông trong nước, theo ông Sơn, Việt Nam hiện chưa có quy định nào để xác định hàng hóa có xuất xứ Việt Nam.
Chính vì vậy, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Công Thương chủ trì, nghiên cứu quy định tiêu chí xác định xuất xứ Việt Nam đối với hàng hóa lưu thông trong nước. Các doanh nghiệp căn cứ vào đó để xác định chính xác sản phẩm hàng hóa của Việt Nam (gắn với thương hiệu hoặc chủ sở hữu là doanh nghiệp Việt Nam...) hoặc sản xuất tại địa điểm là Việt Nam.
Mục tiêu của bộ tiêu chí nhằm hoàn thiện khung pháp lý về xuất xứ hàng hóa đối với hàng lưu thông trong nước; bảo vệ người tiêu dùng, bảo vệ doanh nghiệp sản xuất chân chính; trở thành căn cứ để các doanh nghiệp thương mại, sản xuất xác định hàm lượng và tình trạng xuất xứ của hàng hóa khi đưa ra lưu thông trên thị trường.
Đồng thời, xây dựng bộ tiêu chí cũng làm giảm tình trạng gian lận thương mại, lẩn tránh xuất xứ, hàng nhái hoặc nhầm lẫn về hàm lượng xuất xứ đối với hàng hóa lưu thông trong nước và tăng niềm tin vào hàng Việt Nam, từ đó phát triển thương hiệu quốc gia.
Trình bày một số nội dung dự kiến của bộ tiêu chí, ông Nguyễn Hoàng Hà, Phó Trưởng phòng Xuất xứ hàng hóa, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương)cho biết, bộ tiêu chí xác định hàng hóa sản xuất tại Việt Nam sẽ có các tiêu chí về hàm lượng giá trị Việt Nam, công đoạn sản xuất chính phải thực hiện tại Việt Nam. Cùng đó là cơ chế quản lý và kiểm tra và chế tài xử phạt hành vi ghi nhãn sai.
Dự kiến cách xác định xuất xứ Việt Nam đối với hàng hóa lưu thông trong nước sẽ gồm 6 tiêu chí. Thứ nhất là sản phẩm có xuất xứ thuần túy gồm các sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, khai khoáng, đánh bắt, tái chế,…được tạo ra hoàn toàn tại Việt Nam. Thứ hai là sản phẩm được sản xuất hoàn toàn từ nguyên liệu có xuất xứ Việt Nam.
Thứ ba, với công đoạn gia công, chế biến làm thay đổi cơ bản, thì dù sử dụng nguyên liệu nhập khẩu, nếu công đoạn cuối tại Việt Nam làm thay đổi mã HS (CTC) hoặc đạt tỉ lệ giá trị Việt Nam theo quy định. Thứ tư, không chấp nhận công đoạn gia công, chế biến đơn giản, như đóng gói, dán nhãn, lắp ráp đơn giản, trộn đơn giản… Thứ năm, nguyên liệu không đáp ứng CTC vẫn được coi là hàng Việt nếu giá trị nguyên liệu không có xuất xứ nhỏ hơn hoặc bằng 15% giá xuất xưởng…
Hiện bộ tiêu chí xác định xuất xứ Việt Nam đối với hàng hóa lưu thông trong nước vẫn đang trong quá trình trao đổi, xin ý kiến của các bộ, ngành, doanh nghiệp liên quan, ông Nguyễn Hoàng Hà cho hay.
