Khai thác và quản lý giá trị di sản thích ứng trong xu hướng phát triển du lịch mới

Là một trong những quốc gia Đông Nam Á có nhiều di sản, trong những năm vừa qua Việt Nam đã khai thác khá tốt giá trị của những di sản này phục vụ phát triển du lịch. Tuy nhiên có thể thích ứng trong xu hướng phát triển mới thì còn phải nỗ lực nhiều.
anh-dep-lang-que-doi-moi-110522520-1664694389.jpg
Minh họa

Không tính hàng trăm di tích được công nhận cấp quốc gia, cấp tỉnh và danh sách dài di sản văn hóa phi vật thể, chỉ tính những di sản của Việt Nam được UNESCO công nhận, thì Việt Nam cũng là một trong những quốc gia có số lượng di sản được công nhận cao tại Đông Nam Á. Không chỉ có vậy, Việt Nam còn tự hào bởi tính đa dạng khi có đủ cả di sản văn hóa, di sản thiên nhiên và hỗn hợp. Cụ thể danh sách 08 di sản gồm: Di sản văn hóa gồm: Cố đô Huế (1993); Phố cổ Hội An (1999), Thánh địa Mỹ Sơn (1999); Hoàng thành Thăng Long (2010), Thành nhà Hồ (2011). Di sản thiên nhiên gồm: Vịnh Hạ Long (1994, 2000), Vườn quốc gia Phong nha Kẻ Bàng (2003, 2015); Di sản hỗn hợp: Quần thể danh thắng Tràng An (2014)

Trong những năm vừa qua, ngành du lịch Việt Nam đã khai thác và sử dụng giá trị của 8 di sản này để phát triển du lịch và đạt được thành tựu đáng khích lệ. Đặc biệt trong số đó những di sản như Vịnh Hạ Long, Phố cổ Hội An, Cố đô Huế và Quần thể danh thắng Tràng An là những địa điểm thu hút khách du lịch lớn ở Việt Nam. Vịnh Hạ Long, Phố Cổ Hội An hay Vườn quốc gia Phong Nha Kẻ Bàng còn giúp Việt Nam được nhắc đến và ghi danh trên bản đồ du lịch thế giới với nhiều giải thưởng và bình chọn danh giá đến từ những chuyên trang du lịch uy tín.

Năm 2019, số lượng khách du lịch đến tỉnh Thừa thiên Huế đạt 4,81 triệu lượt, doanh thu từ du lịch ước đạt 4,945 tỷ đồng. Trong đó, khách đến thăm quan Quần thể di tích cố đô Huế đạt gần 3,33 triệu lượt. Số lượng khách du lịch đến phố cổ Hội An đạt 5,35 triệu lượt, doanh thu từ ngành du lịch - thương mại và dịch vụ đạt 8.563 tỷ đồng.

Tổng lượng khách du lịch đến tỉnh Ninh Bình đạt 7,65 triệu lượt khách, doanh thu từ du lịch đạt 3.600 tỷ đồng. Trong đó số lượng khách du lịch đến Quần thể danh thắng Tràng An đạt gần 6,33 triệu lượt. Tỉnh Quảng Ninh đón 14 triệu lượt khách, trong đó khách đến tham quan Vịnh Hạ Long đạ 4,4 triệu, doanh thu từ du lịch toàn tỉnh ước đạt 29.457 tỷ đồng. Không chỉ là những con số về số lượng khách hay doanh thu. Các di sản còn gián tiếp đưa tên Việt Nam đến với thế giới, khẳng định giá trị của di sản Việt Nam trên bản đồ di sản toàn cầu và bản đồ du lịch thế giới. Những giải thưởng và vinh danh mà di sản thế giới của Việt Nam đã nhận được có thể kể đến như:

Năm 2017, tạp chí Travel & Leisure bình chọn Hội An là một trong 15 điểm đến đô thị hàng đầu thế giới. Tạp chí The Culture Trip công bố danh sách 12 thành phố Châu Á nên đến ít nhất một lần trong đời, trong có Phố Cổ Hội An. Năm 2017 - 2018: Hội An lọt vào vòng chung kết cuộc thi thành phố Xanh giai đoạn 2017 - 2018 do WWF tổ chức. Năm 2018: tạp chí Travel & Leisure tiếp tục bình chọn Hội An là một trong 15 thành phố được yêu thích nhất thế giới đồng thời được bình chọn là một trong những điểm du lịch hàng đầu Châu Á. Năm 2019: Hội An lọt danh sách 50 điểm đến tốt nhất trên toàn cầu do tạp chí Travel & Leisure bình chọn. CNN bình chọn Hội An là một trong những địa điểm có kiến trúc và cảnh quan lãng mạn nhất thế giới.

Chuyên trang du lịch Travel Triangle bình chọn Hội An là một trong 10 điểm du lịch hè lý tưởng nhất năm 2019. Năm 2020: Hội An tiếp tục lọt danh sách danh sách 25 thành phố tuyệt vời nhất thế giới do tạp chí Travel & Leisure bình chọn. Trang Pretty Wild World công bố danh sách 10 địa điểm du lịch hấp dẫn nhất Châu Á năm 2020, phố cổ Hội An đứng vị trí thứ 5 trong danh sách này.

Năm 2011, tổ chức New Open World đã công bố vịnh Hạ Long của Việt Nam là một trong bảy kỳ quan thiên nhiên mới của thế giới. Năm 2017, kênh CNN đã xếp hạng Vịnh Hạ Long là một trong 50 kỳ quan thiên nhiên đẹp nhất thế giới. Năm 2020, tạp chí Insider (Mỹ) bình chọn Vịnh Hạ Long là một trong 50 kỳ quan thiên nhiên đẹp nhất thế giới. Hostelworld - Nền tảng đặt phòng khách sạn và tin tức du lịch uy tín của Mỹ cũng bình chọn vịnh Hạ Long là một trong 20 địa điểm du lịch bụi tốt nhất năm 2020.

Năm 2014, Thời báo New York đã xếp Sơn Đoòng vào danh sách những điểm đến nên khám phá. Năm 2019, tạp chí Telegraph (Vương quốc Anh) bình chọn hang Sơn Đoòng là một trong 11 địa điểm tuyệt vời nhất thế giới đã được phát hiện trong thế kỷ mới. Năm 2020, tạp chí Insider (Mỹ) đã công bố danh sách 20 điểm đến khắp hành tinh phá vỡ kỷ lục thế giới tự nhiên trong đó có hang Sơn Đoòng. Conde Nast Traveler (Mỹ) đã xếp hạng hang Sơn Đoòng ở vị trí thứ hai trong danh sách 7 kỳ quan mới của thế giới năm 2020. Những số liệu và thành tích kể trên có thể phần nào đã cho thấy giá trị của di sản có tác động rất lớn đối với việc thu hút khách du lịch, quảng bá điểm đến, xây dựng thương hiệu và khẳng định giá trị điểm đến.

Nhận thức được tầm quan trọng này, ngành du lịch nói chung và cơ quan quản lý du lịch tại các địa phương có di sản nói riêng đã tập trung nguồn lực và đầu tư khai thác triệt để giá trị của di sản để thu hút khách du lịch. Thực tế này tuy đem lại nguồn thu lớn cho địa phương, đời sống người dân từ đó được cải thiện nhưng cũng mang đến những bất cập và ảnh hưởng tới di sản. 2022- 2030 sẽ là giai đoạn bùng nổ về du lịch, các địa phương cần chớp thời cơ phát triển một cách bài bản./.