Xương khỉ được biết đến dưới nhiều tên gọi như cây bìm bịp, cây mảnh cộng, ưu độn thảo, là một loài cây nhỏ mọc thành từng bụi, thường cao khoảng 3m. Lá của cây xương khỉ có cuống ngắn, mặt lá hơi nhẵn và có màu xanh thẫm. Lá non của cây có thể được sử dụng trong nấu canh, trong khi lá khô mang mùi thơm đặc trưng gần giống mùi cơm nếp và thường được sử dụng để ngâm bột gạo nếp và làm bánh.
Hoa của cây xương khỉ có màu hồng hoặc đỏ và thường mọc rủ xuống ở phần ngọn. Tràng hoa có 2 môi, trong đó môi dưới bao gồm 3 răng và bao phấn màu vàng xanh. Quả của cây xương khỉ có hình dạng trùy, với chiều dài trung bình khoảng 1,5cm, có cuống ngắn, và bên trong mỗi quả thường chứa 4 hạt.
Cây xương khỉ mọc hoang ở khắp các vùng nông thôn của Việt Nam và châu Á. Tại nhiều địa phương, người dân trồng cây này để sử dụng lá non nấu canh ăn, và lá khô thường được sử dụng để ướp một loại bánh truyền thống có tên là bánh mảnh cộng.
Cây xương khỉ có thể được thu hái vào bất kỳ mùa nào trong năm, và có thể sử dụng toàn bộ cây, cả tươi và khô, để làm thuốc. Cây này đã được nghiên cứu và cho thấy nó chứa nhiều loại vitamin, khoáng chất và các dược chất quý như flavonoid, tanin, glycosin. Ngoài ra, xương khỉ cũng giàu canxi và chất xơ, và cung cấp dưỡng chất cho cơ thể, đồng thời có tác dụng điều trị nhiều loại bệnh lý khác nhau. Dưới sẽ giúp hiểu rõ hơn về tác dụng và khả năng chữa trị bệnh của cây xương khỉ.
Điều trị bệnh gout
Theo nghiên cứu, trong thành phần của cây xương khỉ có chứa các hoạt chất như Tanin, Glycerol, Cerebrosid, Glycosid giúp giảm đau, kháng viêm, từ đó làm giảm nhanh các cơn đau nhức do gout và nhiều bệnh lý xương khớp khác như phong tê thấp, thoái hóa cột sống,...
Bên cạnh đó, hoạt chất flavonoid có trong cây xương khỉ còn giúp bảo vệ các tổn thương do gout gây ra. Do đó, đây được xem là dược liệu vàng trong điều trị bệnh xương khớp.
Phòng ngừa và điều trị ung thư
Các hoạt chất như glycosid, cerebrosid, glycerol, và flavonoid có trong cây xương khỉ đã được nghiên cứu và chứng minh có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư. Điều này khiến cây xương khỉ trở thành một phương pháp hỗ trợ quan trọng trong việc điều trị các căn bệnh ung thư như u hạch, phổi, hay gan. Các thử nghiệm lâm sàng đã ghi nhận nhiều tiến triển tích cực khi bệnh nhân ung thư kết hợp sử dụng cây xương khỉ trong liệu trình điều trị.
Cây xương khỉ cũng được biết đến vì khả năng ngăn chặn sự hình thành, phát triển và di căn của khối u ác tính. Kết hợp sử dụng cây xương khỉ trong điều trị ung thư có lợi ích đặc biệt là giảm tác dụng phụ do hóa trị và xạ trị. Cây thuốc này có tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu, và giải độc, giúp bệnh nhân ung thư duy trì chức năng gan, giảm mệt mỏi, và khó chịu sau các đợt điều trị hóa trị và xạ trị.
Giảm đau và kháng viêm
Các hoạt chất trong cây xương khỉ như glycosid, cerebrosid, và glycerol giúp giảm đau và kháng viêm. Điều này làm giảm triệu chứng đau và sưng do viêm nhiễm trong các bệnh như viêm khớp, gout, và phong thấp.
Điều trị các bệnh về xương khớp
Cây xương khỉ có khả năng giúp trong việc điều trị các bệnh về xương khớp như phong tê thấp và thoái hóa cột sống. Nó có tác động làm dịu và cải thiện sự linh hoạt của xương khớp.
Giảm tác dụng phụ của hóa trị và xạ trị
Sử dụng cây xương khỉ trong liệu trình điều trị ung thư giúp giảm tác dụng phụ như mệt mỏi, suy giảm chức năng gan, và khó chịu sau các đợt điều trị. Điều này làm cho quá trình điều trị trở nên thoải mái hơn cho bệnh nhân.
Hỗ trợ tim mạch
Cây xương khỉ chứa các dưỡng chất quan trọng như chất xơ, kali, folate, và vitamin B6, giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch. Chất xơ giảm lượng cholesterol trong máu, giảm nguy cơ mắc bệnh tim. Folate và vitamin B6 ngăn chặn sự tích tụ của homocysteine, một hợp chất gây tổn thương cho tim mạch.
Tuy nhiên khi sử dụng cây xương khỉ, cần chú ý không uống cây xương khỉ làm thuốc chung với việc sử dụng các loại thuốc tây y. Sự kết hợp này sẽ làm phải tác dụng của thuốc hoặc gây tác dụng phụ. Cần chú ý không uống cac chất kích thích như rượu, bia,... Đặc biệt cần lưu ý tránh các loại thịt đỏ, hải sản và sữa bò. Tốt nhất, việc sử dụng cây xương khỉ để chữa bất cứ loại bệnh nào cũng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ đông y hoặc những người có chuyên môn.
