Vừa qua, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) Đắk Lắk đã phối hợp tổ chức tập huấn, đào tạo kiến thức và kỹ năng làm du lịch cộng đồng cho những buôn làng có tiềm năng. Đồng thời, Sở cũng đã xây dựng và hoàn thiện một số mô hình điểm du lịch cộng đồng tiêu biểu như: Buôn Akô Dhông ở phường Tân Lợi (TP. Buôn Ma Thuột), buôn Kuốp ở xã Dray Sáp (huyện Krông Ana) và buôn Trí ở xã Krông Na (huyện Buôn Đôn) để nhân rộng ra nhiều nơi khác.
Song song đó, chính quyền tỉnh cũng đã và đang xây dựng Đề án phát triển du lịch cộng đồng với nhiều chính sách ưu đãi nhằm hỗ trợ, giúp đỡ mọi cộng đồng tham gia làm du lịch. Đặc biệt, Đề án Phát triển du lịch cộng đồng trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số được HĐND tỉnh thông qua vào đầu năm 2023 được xem là tiền đề để loại hình du lịch có tiềm năng này phát triển xứng tầm.
Bà H’Yim Kđoh - Phó Chủ tịch UBND tỉnh, kiêm Trưởng Ban Chỉ đạo phát triển du lịch Đắk Lắk cho biết đó là các hoạt động hướng tới việc khai thác vốn tài nguyên quý giá trong các cộng đồng dân tộc tại chỗ. Bà H’Yim Kđoh phân tích: “Mục tiêu là đa dạng hóa sản phẩm cho ngành “công nghiệp không khói”, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và tạo điều kiện và cơ hội cho bà con vươn lên, thu hẹp khoảng cách giữa nông thôn và thành thị”.
Yếu tố bền vững trong quá trình phát triển loại hình du lịch cộng đồng là vấn đề quan trọng hiện nay. Theo bà H’Yim Kđoh, đến nay yếu tố phát triển bền vững vẫn còn tồn tại những “khoảng trống” khiến hoạt động du lịch cộng đồng nói riêng cũng như ngành du lịch Đắk Lắk nói chung chưa thể có sự bứt phá mạnh mẽ.
Tại Hội thảo khoa học “Thúc đẩy phát triển du lịch cộng đồng bền vững ở Đắk Lắk” do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở VH-TT&DL cùng chính quyền địa phương tổ chức mới đây đã chỉ ra những hạn chế có tính phổ biến của ngành du lịch tại địa phương. Trong đó, đáng chú ý là những vấn đề như tính tự phát, thiếu sự gắn kết trong các hoạt động quảng bá, xúc tiến thương mại, thu hút đầu tư; thiếu đội ngũ lao động có chuyên môn; cơ sở vật chất, dịch vụ du lịch chưa đồng bộ và thiếu chuyên nghiệp,...
Đáng lo hơn là thực trạng vốn văn hóa truyền thống trong mỗi cộng đồng dân tộc tại chỗ ngày càng mai một. Ngoài ra, không gian sống bị đô thị hóa nhanh chóng; xung đột lợi ích giữa các ngành nghề đang diễn ra sâu sắc… cũng là các yếu tố tác động không nhỏ đến việc xác lập vị thế cho du lịch cộng đồng hiện nay.
Năm 2004, công trình thủy điện Sêrêpốk 4A được chặn dòng là cho đoạn sông chảy qua buôn Trí A và B cạn kiệt nước. Điều này không những làm mất sinh kế của người dân, mà còn ảnh hưởng nặng nề và lâu dài đến hoạt động du lịch trên địa bàn Buôn Đôn nói chung. Một số sản phẩm - hoạt động du lịch trên địa bàn như đánh bắt thủy sản, đưa đón khách tham quan, trải nghiệm sông nước, thác ghềnh bằng thuyền độc mộc gần như không còn nữa.
Ông Y Lươm Knul - Phó Chủ tịch UBND xã Krông Na (huyện Buôn Đôn) cho biết muốn làm du lịch cộng đồng bền vững thì nhất thiết phải gìn giữ nguyên vẹn không gian sống. Đây cũng là không gian lịch sử - văn hóa của người dân gắn với hệ thống vườn, rừng, sông suối, nhà dài và cả văn hóa cồng chiêng hay hát múa dân gian truyền thống. Theo ông Y Lươm Knul, đó là vốn tài nguyên, cũng là lợi thế lâu dài để khai thác phục vụ du lịch. “Hiện nay, lợi thế đó lần lượt mất đi, đồng nghĩa với việc triệt tiêu dần yếu tố bền vững trong phát triển du lịch cộng đồng ở đây” - ông Y Lươm Knul bày tỏ lo ngại.
Câu hỏi được đặt ra: Liệu việc phát triển du lịch cộng đồng theo hướng bền vững ở Đắk Lắk có thể thực hiện được không? Cộng đồng làm du lịch ở từng địa phương và rộng hơn là của tỉnh Đắk Lắk đang trông chờ các quyết sách và giải pháp phù hợp, kịp thời nhằm giải quyết những thách thức trên để tiếp tục phát triển./.
