Trong đợt công nhận này, Hà Nam có 3 hiện vật chính thức được công nhận là bảo vật quốc gia. Đó là, Trống đồng Vũ Bản, niên đại: Văn hóa Đông Sơn, thế kỷ III - II TCN, hiện lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Hà Nam; 6 pho tượng Kim Cương chùa Đọi Sơn, niên đại thời Lý (1118 - 1121), hiện được lưu giữ tại chùa Đọi Sơn, xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên; Khánh đá chùa Điều, niên hiệu Chính Hòa thứ 13 (đời vua Lê Hy Tông, 1692), hiện lưu giữ tại chùa Điều, xã Vũ Bản, huyện Bình Lục.
Đây là những hiện vật có giá trị to lớn về mặt lịch sử, văn hóa, và nghệ thuật, là minh chứng cho sự phát triển của nền văn minh cổ đại trên mảnh đất Hà Nam giàu truyền thống lịch sử.
Theo tài liệu của Bảo tàng Hà Nam, Bộ tượng 6 pho Kim Cương chùa Đọi Sơn hiện còn trong tình trạng hư hại do tác động bởi chiến tranh và thiên tai khốc liệt nhưng về cơ bản hiện trạng còn đủ cơ sở cho phép nghiên cứu phục dựng. Các pho tượng được chạm khắc theo phong cách tượng - phù điêu bằng loại đá sa thạch nguyên khối, là những pho tượng còn lại trong bộ tượng Kim Cương gồm 8 vị, có hình dáng và kích thước tương tự nhau: đầu đội mũ trụ, mình mặc kim giáp, chân đi hia cao cổ, hai tay chống kiếm, tư thế đứng oai nghiêm, hộ trì Phật pháp; là hiện vật gốc, độc bản, là một tác phẩm điêu khắc Phật giáo cổ, quý hiếm, tiêu biểu nhất, đặc sắc, độc đáo nhất và hoàn chỉnh nhất trong số các tượng Kim Cương còn lại trong ngôi chùa thời Lý ở nước ta hiện nay.
Bộ tượng cung cấp nhiều giá trị tư liệu để nghiên cứu về lịch sử, mỹ thuật, tôn giáo, trang phục cổ, sự giao thoa, ảnh hưởng văn hoá giữa quốc gia Đại Việt thời Lý với các nền văn hoá lớn của khu vực trong lịch sử… góp phần vào việc khẳng định sự phát triển của xã hội đương thời. Khánh đá chùa Điều có chiều cao nhất 0,93 m; chiều rộng nhất 1,77 m; dày 0,127 m, nặng khoảng 533kg, được tạo tác vừa có chức năng là pháp nhạc của Phật (nhạc khí) vừa mang chức năng của bia đá, được chạm khắc trên 2 mặt. Khánh được khởi tạo gắn chặt với lịch sử ngôi chùa, tại vùng đất cổ có bề dày lịch sử văn hóa, Thái ấp Quắc Hương của Trần Thủ Độ. Khánh được trang trí chạm khắc nổi hoa văn, họa tiết và bài minh văn không trùng với bất kỳ chiếc khánh đá nào cùng thời.
Trong số 3 hiện vật mới được công nhận, có một bộ sưu tập tượng thờ cổ từ thời kỳ Lý, một bia đá có niên đại hàng trăm năm tại di tích Đình Chợ, và một bộ công cụ đá thời kỳ đồ đá mới. Những hiện vật này không chỉ quý giá về mặt lịch sử mà còn có giá trị đặc biệt trong nghiên cứu văn hóa, nghệ thuật, và tôn giáo của dân tộc Việt Nam.
Các chuyên gia nghiên cứu văn hóa, cho rằng "Các hiện vật này phản ánh đời sống tâm linh, tín ngưỡng, cũng như trình độ nghệ thuật của người dân Hà Nam từ nhiều thế kỷ trước. Việc bảo tồn và phát huy những hiện vật này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về quá trình hình thành và phát triển của nền văn minh Việt cổ".
Hà Nam được công nhận 3 bảo vật quốc gia là một bước ngoặt quan trọng trong công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hóa của Hà Nam. Đây là cơ hội để tỉnh không chỉ gìn giữ mà còn giới thiệu những giá trị văn hóa lịch sử của địa phương đến công chúng trong và ngoài nước, đặc biệt là trong bối cảnh Hà Nam đang chú trọng phát triển du lịch văn hóa gắn với bảo tồn di sản văn hóa của tỉnh.
Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long ký Quyết định công nhận 3 bảo vật quốc gia không chỉ giúp nâng cao giá trị văn hóa là của Hà Nam mà còn giúp Hà Nam thúc đẩy và phát triển du lịch, thu hút du khách và các nhà nghiên cứu tới khám phá di sản văn hóa đặc sắc của vùng đất giàu truyền thống lịch sử trong thời gian tới.
Đây cũng là cơ hội để tỉnh Hà Nam sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác nghiên cứu, bảo tồn các di tích, hiện vật, đồng thời triển khai các chương trình giáo dục để nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của di sản văn hóa trong việc xây dựng nền tảng văn hóa vững mạnh.
Bên cạnh đó, được Phó Thủ tướng Lê Thành Long ký Quyết định công nhận bảo vật quốc gia là sự ghi nhận những đóng góp không nhỏ của Hà Nam trong việc bảo vệ và phát huy các giá trị di sản văn hóa lịch sử vào danh sách bảo vật quốc gia của Việt Nam. Là động lực để tỉnh tiếp tục và nỗ lực gìn giữ những kho báu vô giá mà lịch sử để lại cho thế hệ mai sau.
Những bảo vật quốc gia mới của Hà Nam là minh chứng rõ nét cho sự phát triển bền vững trong công tác bảo tồn di sản văn hóa của tỉnh. Những hiện vật này không chỉ mang trong mình giá trị lịch sử, mà còn là cầu nối giữa quá khứ và tương lai, giúp người dân Hà Nam hiểu và tự hào về những giá trị truyền thống của quê hương mình.
Đây là niềm tự hào lớn của Đảng bộ chính quyền và nhân dân tỉnh Hà Nam, khi những bảo vật của tỉnh không chỉ là chứng nhân lịch sử, mà còn là những báu vật vô giá, qua đó thấy được nền văn hóa đặc sắc của vùng đất giàu lịch sử. Đến nay, Hà Nam đã có 7 hiện vật, nhóm hiện vật được công nhận Bảo vật quốc gia./.
