Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1755/QĐ-TTg, ngày 08/9/2016. Đây là lần đầu tiên Việt Nam có một chiến lược quốc gia nhằm đáp ứng các yêu cầu thực tiễn về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa sáng tạo.
Một trong những nội dung đáng chú ý là Chiến lược nhấn mạnh việc xây dựng công nghiệp văn hóa thành ngành kinh tế quan trọng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng GDP và phát huy bản sắc, văn hóa dân tộc, quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam tới bạn bè quốc tế.
Trong nhóm các ngành công nghiệp văn hóa, du lịch đang được Việt Nam định hướng trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn. Du lịch nắm giữ vai trò quan trọng trong việc quảng bá hình ảnh đất nước, văn hóa và con người Việt Nam. Không chỉ vậy, sự phát triển của ngành du lịch đang đóng góp không nhỏ cho nền kinh tế nước ta, tạo việc làm cho hàng triệu người lao động và đóng góp lớn cho nguồn thu ngân sách.
Bên cạnh những lợi ích mà du lịch đem lại, ngành này cũng đang đối diện với không ít thách thức. Tình trạng ô nhiễm môi trường do du lịch gây ra, như rác thải nhựa, ô nhiễm nước, ô nhiễm không khí tại các điểm đến du lịch nổi tiếng, đang trở thành một thách thức lớn. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng sống của người dân địa phương mà còn đe dọa sự bền vững của chính ngành “công nghiệp không khói” này.
Một báo cáo của Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam cho thấy, hàng năm du lịch Việt Nam thải ra khoảng hơn 100.000 tấn rác nhựa. Tới năm 2030, con số này có thể lên tới hơn 300.000 tấn rác nếu không có sự can thiệp kịp thời.
Trước thực tế đó, việc chuyển đổi xanh trong ngành du lịch không còn là một lựa chọn mà là yêu cầu cấp bách. Đây là con đường để ngành du lịch phát triển bền vững. Theo Quyết định số 382/QĐ-TTg về “Quy hoạch hệ thống du lịch thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, ngành du lịch đặt mục tiêu đóng góp 13-14% GDP vào năm 2030. Một trong những nguyên tắc cốt lõi của kế hoạch là phát triển du lịch theo hướng bền vững, dựa trên nền tảng tăng trưởng xanh.
Du lịch xanh hướng tới việc giảm tác động tiêu cực đến môi trường, thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng địa phương, bảo tồn giá trị văn hóa, thiên nhiên và đảm bảo quyền lợi hài hòa giữa các bên liên quan. Không chỉ là một phương thức bảo vệ tài nguyên, phát triển du lịch xanh còn là hướng đi tạo ra giá trị lâu dài, nâng cao chất lượng trải nghiệm cho du khách và định hình hình ảnh quốc gia văn minh, trách nhiệm trong mắt bạn bè quốc tế.
Du lịch xanh mang lại nhiều lợi ích vượt trội, không chỉ cho môi trường mà còn cho cả nền kinh tế và xã hội, định hình một tương lai tươi sáng hơn cho ngành du lịch Việt Nam.
Tại các địa phương có thế mạnh về du lịch, nhiều doanh nghiệp đã dần đưa mô hình chuyển đổi theo hướng du lịch bền vững, thân thiện với môi trường vào vận hành mô hình.
Công ty Du lịch Tràng An (Trang An Travel) ở Ninh Bình đã kết hợp chuyển đổi xanh và chuyển đổi số bằng cách thay thế các tờ rơi truyền thống bằng sản phẩm du lịch số, giúp khách hàng dễ dàng tra cứu thông tin trực tiếp trên điện thoại. Giải pháp này không chỉ nâng cao trải nghiệm người dùng mà còn góp phần giảm lượng rác thải ra môi trường.
Còn tại Quảng Ninh, doanh nghiệp Hon Gai Tour cũng tích cực triển khai các tour khám phá thiên nhiên lồng ghép hoạt động thu gom rác thải nhựa, được duy trì định kỳ vào mỗi thứ Sáu hàng tuần.
Theo TS. Trương Sỹ Vinh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch, việc thúc đẩy du lịch xanh không chỉ mang lại lợi ích môi trường, mà còn giúp ngành du lịch tăng tính cạnh tranh và hấp dẫn trong dài hạn. Ngày càng nhiều du khách có xu hướng lựa chọn các điểm đến thân thiện với môi trường, nơi họ vừa có thể kết nối với thiên nhiên, vừa tìm hiểu văn hóa bản địa. Du lịch xanh đáp ứng nhu cầu này bằng cách mang đến những hành trình khám phá độc đáo, nơi du khách có thể hòa mình vào thiên nhiên, cảm nhận được sự yên bình, trong lành đích thực.
Bên cạnh đó, chuyển đổi xanh trong du lịch giúp tăng cường lợi ích kinh tế cho cộng đồng địa phương. Du lịch xanh khuyến khích việc sử dụng các sản phẩm và dịch vụ do người dân địa phương cung cấp, tạo ra việc làm và cải thiện sinh kế cho cộng đồng. Điều này khuyến khích người dân tham gia vào công tác bảo tồn môi trường và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Khi cộng đồng được hưởng lợi trực tiếp từ du lịch, họ sẽ có động lực mạnh mẽ hơn để bảo vệ tài nguyên và duy trì sự hấp dẫn của điểm đến.
Không chỉ vậy, du lịch xanh góp phần xây dựng hình ảnh điểm đến du lịch bền vững cho Việt Nam. Trong bối cảnh cạnh tranh du lịch toàn cầu, việc xây dựng thương hiệu “quốc gia có trách nhiệm với môi trường” sẽ là yếu tố then chốt để thu hút du khách. Điều này không chỉ hấp dẫn du khách có ý thức về môi trường mà còn nâng cao vị thế và uy tín của du lịch Việt Nam.
Ngoài ra, việc chuyển đổi sang du lịch xanh tạo động lực cho sự đổi mới và sáng tạo trong toàn ngành. Để thực hiện các nguyên tắc của du lịch xanh, các doanh nghiệp và địa phương cần phải không ngừng đổi mới, áp dụng các công nghệ xanh, phát triển sản phẩm du lịch sáng tạo và thân thiện với môi trường. Điều này thúc đẩy sự phát triển của các dịch vụ mới, các mô hình kinh doanh bền vững, và nâng cao năng lực cạnh tranh tổng thể của ngành du lịch Việt Nam.
Nhìn rộng hơn nữa, du lịch xanh có thể trở thành động lực thúc đẩy các ngành liên quan chuyển đổi theo hướng bền vững như giao thông xanh, nông nghiệp sạch đến dịch vụ lưu trú sử dụng năng lượng tái tạo, hạn chế rác thải nhựa. Sự lan tỏa này giúp kinh tế địa phương phát triển hài hòa hơn, cân bằng giữa khai thác và gìn giữ.
Chuyển đổi xanh trong phát triển du lịch không chỉ là sự thích ứng với thời đại mà còn là cơ hội định hình lại ngành kinh tế quan trọng này theo hướng bền vững, văn minh và có trách nhiệm.
Tuy nhiên, TS. Trương Sỹ Vinh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch cũng cho rằng, để làm được điều này, vẫn còn không ít thách thức đang đặt ra trước mắt cho ngành du lịch Việt Nam.
(Còn tiếp…)
![[Emagazine] Tái chế phụ phẩm nông nghiệp: Gian nan biến “rác” thành “vàng”](https://doanhnghiepkinhtexanh.vn/zoom/480x360/uploads/images/blog/NguyenAnh/2025/07/18/ppnn-1752836777.png)
