Chuyển biến tích cực từ công cuộc xây dựng nông thôn mới ở Đắk Nông

Định hình lại mô hình sản xuất ở nông thôn

Từ năm 2010, Đắk Nông đã xác định nông nghiệp là trụ cột chiến lược trong xây dựng nông thôn mới (NTM), tập trung vào phát triển các mô hình hợp tác xã (HTX), đặc biệt là HTX nông nghiệp, nhằm tái tổ chức sản xuất khu vực nông thôn theo hướng bền vững và hiệu quả.

Một trong những điểm sáng tiêu biểu là HTX Sản xuất - Thương mại - Dịch vụ Bình Minh (xã Ea Pô, huyện Cư Jút). Với hơn 1.000 thành viên, HTX tổ chức sản xuất trên 1.420ha hồ tiêu theo chuỗi giá trị bền vững, đạt sản lượng trên 3.030 tấn mỗi năm. Đặc biệt, 250 hộ với 484ha đã đạt chứng nhận Rainforest Alliance — một minh chứng cho nông nghiệp gắn với trách nhiệm sinh thái và xã hội.

Anh Ngô Văn Nam, nông dân xã Nam Dong, huyện Cư Jút, là một trong những thành viên tiêu biểu. Từ khi gia nhập HTX Bình Minh năm 2017, và sau đó là Dự án thúc đẩy sản xuất, thương mại bền vững hồ tiêu Việt Nam vào năm 2023, anh đã chuyển mình mạnh mẽ trong tư duy và phương pháp sản xuất. 

Với việc canh tác theo quy trình chuẩn, vườn tiêu gần 1ha của anh cho sản lượng ổn định 3 tấn/năm, với giá bán cao hơn mặt bằng chung, góp phần nâng cao thu nhập và bảo vệ tài nguyên đất. “Nhờ áp dụng phương pháp canh tác bền vững, vườn tiêu của tôi đạt năng suất ổn định, chất lượng vượt trội và luôn bán được giá cao hơn so với sản phẩm thông thường” - anh Nam chia sẻ với niềm tự hào.

Ông Lê Anh Sơn - Giám đốc HTX Bình Minh, chia sẻ: “Mỗi năm, HTX đều tổ chức tập huấn, giúp nông dân nâng cao kỹ năng sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Đây chính là chìa khóa để gia tăng giá trị nông sản, nâng thu nhập và tạo đà bứt phá cho các nông hộ ở Đắk Nông”.

Hiện nay, Đắk Nông đã phát triển 259 HTX nông nghiệp, trở thành lực đẩy quan trọng trong tái cơ cấu sản xuất nông thôn. Không chỉ nâng năng suất cây trồng, các HTX còn mở rộng thị trường xuất khẩu cho nông sản chủ lực như cà phê, hồ tiêu, mắc ca, sachi, chanh dây, gấc…

Nông dân Đắk Nông đã chinh phục được nhiều thị trường khó tính như châu Âu, Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc, Tây Á… với kim ngạch xuất khẩu qua các HTX đạt hơn 3 triệu USD/năm. Bên cạnh đó, các HTX không chỉ giúp nâng cao thu nhập cho người dân mà còn góp phần thực hiện hiệu quả tiêu chí tổ chức sản xuất trong xây dựng nông thôn mới, hình thành cộng đồng sản xuất bền vững, công bằng và phát triển dài hạn.

Ông Trần Đình Ninh – Quyền Giám đốc Sở Tài chính tỉnh Đắk Nông nhận định: Các HTX đang đóng vai trò then chốt trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp. Từ đó, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân nông thôn và thực hiện hiệu quả tiêu chí tổ chức sản xuất trong xây dựng nông thôn mới.

“Với khoảng 70% dân số là nông dân, Đắk Nông xác định việc tập hợp người dân vào HTX là hướng đi chiến lược nhằm khai thác lợi thế địa phương, phát triển nông nghiệp bền vững, nâng cao thu nhập và đời sống người dân” - ông Ninh nhấn mạnh.

Bên cạnh phát triển hợp tác xã, Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) cũng ghi dấu ấn đậm nét trong tổ chức sản xuất nông thôn tại Đắk Nông. Đây được xem là nhiệm vụ trọng tâm trong chiến lược phát triển kinh tế nông thôn bền vững của tỉnh. 

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, Chương trình OCOP đã góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, thúc đẩy sản xuất hàng hóa, tạo động lực quan trọng cho quá trình xây dựng NTM. Tính đến nay, toàn tỉnh có 124 sản phẩm OCOP, trong đó có 17 sản phẩm đạt 4 sao và 107 sản phẩm đạt 3 sao. Nhiều sản phẩm đặc trưng như cà phê, bột ca cao, hạt mắc ca, hạt điều, măng cụt sấy, sầu riêng sấy…

Đời sống người dân thay đổi rõ nét

Trước năm 2004, Đắk Nông là một trong những vùng khó khăn nhất của tỉnh Đắk Lắk. Phần lớn dân cư sống bằng nghề nông, đời sống bấp bênh, hạ tầng nông thôn nghèo nàn và chậm phát triển.

Khi được tái lập tỉnh vào năm 2004, Đắk Nông khởi đầu với muôn vàn gian khó. Đến năm 2010, tỉnh bước vào hành trình xây dựng NTM trong bối cảnh thiếu thốn đủ bề. Thế nhưng, sau 15 năm nỗ lực bền bỉ, diện mạo nông thôn Đắk Nông đã thay đổi rõ nét. Chương trình NTM không chỉ cải thiện hạ tầng, nâng cao đời sống người dân mà còn khơi dậy khát vọng vươn lên từ chính những vùng đất từng gian khó nhất.

Đến nay, Đắk Nông đã có 40/60 xã đạt chuẩn nông thôn mới, TP. Gia Nghĩa hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM, và các huyện như Đắk Mil, Đắk R’lấp, Cư Jút đang tiệm cận mục tiêu về đích. Bên cạnh đó, có thêm 5 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, gồm: Đắk Wer, Nhân Cơ (Đắk R’lấp); Đức Minh, Thuận An (Đắk Mil); Tâm Thắng (Cư Jút) — minh chứng cho sự chuyển mình mạnh mẽ của một vùng đất từng đầy khó khăn.

Bức tranh NTM của tỉnh ngày càng rõ nét với những con số biết nói: 60 xã đạt tiêu chí về thủy lợi, điện; 59 xã đạt tiêu chí về hạ tầng thương mại nông thôn; 57 xã đạt tiêu chí thông tin, truyền thông; 55 xã đạt chuẩn giao thông; 53 xã đạt tiêu chí trường học; 52 xã đạt tiêu chí về nhà ở dân cư; và 49 xã hoàn thành tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa.

Chương trình xây dựng NTM ở Đắk Nông nhận được sự đồng thuận mạnh mẽ từ nhân dân. Chỉ tính từ năm 2021 đến nay, người dân trong tỉnh đã tự nguyện đóng góp hơn 110 tỷ đồng để xây dựng hạ tầng thiết yếu, chung tay làm nên diện mạo mới cho vùng nông thôn.

Sự phát triển đồng bộ về hạ tầng đã kéo theo chuyển biến tích cực trong đời sống người dân, cả về vật chất lẫn tinh thần. Tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh năm 2024 chỉ còn 2,99%, giảm gần 30% so với thời điểm tái lập tỉnh năm 2004 — một con số biết nói, phản ánh rõ hiệu quả của chương trình NTM trong hành trình nâng tầm nông thôn Đắk Nông.

Đắk Nông đang mở rộng cánh cửa phát triển NTM bằng cách khuyến khích người dân tham gia mô hình hợp tác xã kiểu mới, khơi dậy tinh thần khởi nghiệp tại nông thôn. Tỉnh ưu tiên phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và ứng dụng công nghệ 4.0, hướng tới một nền nông nghiệp hiện đại, bền vững.

Từ những thành tựu đã đạt được, địa phương ra sức phát huy bằng cách tiếp tục đổi mới tư duy sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, nỗ lực thúc đẩy mô hình kinh tế tập thể. Thông qua đó, Đắk Nông từng bước kiến tạo một vùng đô thị thịnh vượng, văn minh và giàu văn hóa bản sắc.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Đắk Nông Lê Trọng Yên nhấn mạnh, tỉnh sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, củng cố khối đại đoàn kết trong cộng đồng, tạo động lực lan tỏa cho chương trình xây dựng NTM.

“Hành trình xây dựng NTM có điểm khởi đầu nhưng không có điểm kết thúc. Đắk Nông sẽ không ngừng nỗ lực, phấn đấu để đạt được những thành quả cao hơn trong chặng đường phát triển tiếp theo”, ông Yên khẳng định./.